Na trzykondygnacyjnej wieży domaniowskiego kościoła, na którą
prowadzą drewniane schody, znajduje się nieczynny zegar, wykonany w 1880
roku przez A. WINKLERA z Wrocławia. W dolnej partii wieży, nad bocznym
wejściem, usytuowana jest wnęka, w której uwagę przyciąga kamienny krzyż
o trójlistnym zakończeniu ramion |
Domaniów znany i nieznany (3) |
|
Zbigniew Jakubowicz |
W kruchcie po prawej stronie wmurowano pamiątkową tablicę ku czci mieszkańców
wsi Usznia - uczestników walk o Polskę, którzy zginęli z rąk okupanta 16 maja
1944 roku w KOŁTOWIE, w województwie tarnopolskim.
Zarówno kruchta, jak i nawa świątyni wsparte są na stropie kolebkowym, zaś
charakterystyczne kwadratowe prezbiterium na sklepieniu krzyżowo-żebrowym.
Barokowy prospekt organowy wsparty jest na dwóch drewnianych słupach. Na
ścianach nawy widnieje współczesna polichromia, ukazująca św. Wojciecha, św.
Stanisława Kostkę, św. Katarzynę oraz na tzw. ścianie tęczowej, rozgraniczającej
nawę od prezbiterium - scenę Ostatniej Wieczerzy.
Po lewej stronie nawy mieści się barokowa drewniana ambona z I połowy XVIII
wieku, zaś po obu stronach ołtarze boczne poświęcone św. Antoniemu i św.
Józefowi oraz rzeźby przedstawiające św. Piotra i św. Pawła.
Ozdobę prezbiterium stanowi wykonany z drewna polichromowanego rokokowy
ołtarz główny, pochodzący z XVIII wieku. Z zewnątrz, podobnie jak nawa,
prezbiterium wzmacniane jest przyporami. Okna zamknięte są półkoliście, a stromy
dwuspadowy dach jest pokryty dachówką. Na szczycie nawy od strony wschodniej
osadzono kamienny krzyż.
Tablica upamiętniająca 52 mieszkańców wsi poległych w latach
1914-1918 |
Do południowej ściany nawy przylega odnaleziona po 50 latach tablica z
czarnego marmuru, upamiętniająca 52 mieszkańców wsi poległych i zaginionych w
okresie I wojny światowej. Swoistą ciekawostkę może stanowić istnienie drugiej
tablicy, którą odsłonięto w sierpniu 1923 roku przy drodze do Skrzypnika. Kilka
lat po odsłonięciu tej tablicy utworzono w pobliżu muzeum, w którym
przechowywano stare dokumenty, mundury, broń, kołowrotki, a także starą laskę
urzędową sołtysa z 1400 roku. Muzeum powstało ze składek społecznych, a plac
przed nim nazwano imieniem wielce zasłużonego dla gminy - PAULA MARUSCHKE. Obie
te pamiątki zostały zniszczone w 1945 roku.
Wróćmy jednak do kościoła parafialnego, wokół którego rozpościera się dawny
cmentarz, gdzie odnaleźć można nieliczne groby sprzed 1945 roku oraz mogiły
pierwszych osadników.
W części północno–zachodniej, obok muru, nie sposób nie zauważyć kapliczki -
groty nawiązującej do sceny objawień z Fatimy.
Na terenie przykościelnym, w pobliżu południowej ściany, dominują dwa
wysokie, drewniane krzyże misyjne. Pierwszy, z dużą figurą ukrzyżowanego,
pochodzi z 1940 roku. Drugi, z 1950, nakryty obdonkiem, zawiera na ramionach
napis: “Ratuj swoją duszę”, a później daty misji świętych: 1950, 1960, 1970,
1980, 1990.
Kościół wraz z cmentarzem otacza mur granitowo-ceglany, w którym ulokowane są
od strony południowej i zachodniej dwie furty z metalowymi bramami wejściowymi.
Mur od strony zachodniej i północnej wsparty jest masywnymi przyporami.
Podkreślić należy, że otoczenie świątyni, leżącej na niewielkiej wyniosłości
terenu, jest zadbane, co świadczy o gospodarności parafian i księdza proboszcza
HENRYKA MATUSZAKA.
Kończąc opis kościoła, warto wymienić jego duszpasterzy katolickich. Otóż w
latach 1882-1910 proboszczem tutejszej parafii był HUGO HOFFMAN, w latach
1910-1933 BERTHOLD DITTRICH, a w latach 1933-1945 KARL PASTUSZYK, który 18
czerwca 1945 w kościele parafialnym w Domaniowie odprawił ostatnią mszę świętą w
języku niemieckim. Później posługę kapłańską pełnił tu przybyły wraz z
repatriantami z Uszni ks. EUGENIUSZ NOWAK (od sierpnia 1945 roku), następnie ks.
KAZIMIERZ MAKARSKI (był potem dziekanem w Brzegu), ks. JERZY KOSTIKOW, ks. JAN
MARUSZCZAK i ks. JAN SZEWCZYK. Obecnie proboszczem jest ks. HENRYK MATUSZAK.
Kapliczka słupowa z 1900 r. |
W skład parafii wchodzą następujące wsie: Domaniów, Brzezimierz, Piskorzów,
Piskorzówek, Goszczyna, Domaniówek, Danielowice, Kończyce, Kuchary,
Kurzątkowice, Radłowice, Skrzypnik i Wyszkowice.
W Domaniowie, oprócz zabytkowego kościoła, warto zobaczyć również położony
przy głównej ulicy osobliwy, monumentalny pomnik, upamiętniający 40-lecie
przybycia pierwszych osadników w 1945 roku. Pomnik ten, odsłonięty 28 lipca
1985, jest dziełem znanego rzeźbiarza-amatora JAROSŁAWA FURGAŁY z Ośna. Rzeźba
wykonana w kamieniu przedstawia orlicę z rozpostartymi skrzydłami, w cieniu
których chronią się trzy młode orlęta, a szpony wbite są w ziemię.
Dzieło to usytuowano na prostokątnym, niezbyt wysokim cokole z granitu,
poniżej którego wsparta jest tablica z napisem “W 40-lecie powrotu na prastare
Ziemie Piastowskie mieszkańcy Gminy Domaniów Lipiec 1985”. Inicjatorem
wzniesienia tego symbolicznego pomnika był STANISŁAW KAWAŁKO ze Skrzypnika.
Nieco dalej, po lewej stronie drogi prowadzącej w kierunku Kuchar, natknąć
się można na swoistą ciekawostkę - kamienny słupek drogowy sprzed 1945 roku.
Ponadto wnikliwy obserwator dostrzeże kapliczki przydrożne, które
niewątpliwie poza ubogacaniem wiary religijnej, jej umacnianiem i pogłębianiem,
wpływają też na upiększanie samej wsi. Na terenie Domaniowa jest ich kilka.
Chyba najciekawsza w formie jest kapliczka słupowa z około 1900 roku, stojąca
na skrzyżowaniu dróg, naprzeciw starej szkoły. Ogrodzona metalowym parkanem
murowana kapliczka, wykonana z cegły glazurowanej w kolorze bordowo-białym. W
zwieńczeniu daszku umieszczono kamienny krzyż z aureolą, natomiast ze wszystkich
stron cokołu - prostokątne wnęki z figurami świątków.
„Orlica” - pomnik upamiętniający 40-lecie przybycia pierwszych
osadników w 1945 r. |
Pozostałe obiekty - to murowane kapliczki domowe, zbliżone w formie, z
początków XX wieku, z daszkiem dwuspadowym krytym dachówką, zawierające kamienny
krzyż w partii szczytowej o zwieńczeniu falistym.
Jedna z nich, leżąca na skraju wsi, przy drodze do Kuchar, zachowała w swym
wnętrzu Pietę, czyli Matkę Boską Bolejącą z ciałem Chrystusa na kolanach.
Kapliczkę ufundował w 1931 roku JOSEF KRESSE. Naprzeciw, na betonowym słupie,
znajduje się gniazdo bociana białego.
Z kolei na południe od wsi, na cmentarzu parafialnym, zobaczyć można jeszcze
kaplicę cmentarną, pochodzącą prawdopodobnie z początków XX wieku. Murowana, z
dwuspadowym dachem krytym blachą, z oknami sklepionymi półkoliście. Od strony
zachodniej przylega do tej budowli, otwarta część ołtarzowa, wsparta na dwóch
kolumnach i nakryta dachem trójspadowym, w której uwagę przyciąga mozaika
ścienna wykonana z drobnych płytek glazurowych o różnej barwie, w formie
tryptyku, ukazująca krzyż, ukrzyżowanego i zmartwychwstałego Chrystusa.
Oryginalny tryptyk wykonał około 1980 roku JAN MARMULEWICZ.
Warto przyjechać do Domaniowa, choćby po to, aby usłyszeć doniosłe brzmienie
najstarszego dzwonu w okolicy.
Do Domaniowa najdogodniej dotrzemy z Oławy, kierując się na Gaj Oławski,
Pełczyce, Polwicę, i Piskorzówek, lub Pełczyce, Brzezimierz i Skrzypnik.
Tekst i fot: Zbigniew Jakubowicz Powyższy materiał
powstał m.in. w oparciu o Chronik des im Jahre 1224 urkundlich genannten Dorfes
Thomaskirch, Kreis Ohlau, von Alfons Jaletzke. |